Kỹ thuật đúc đồng

Đồ Đồng Truyền Thống giới thiệu qui trình đúc đồng từ đầu đến cuối chi tiết nhất cho mọi người hiểu.Tóm lược qui trình đúc đồng.

Đúc đồng trước tiên phải tạo mẫu,dựa vào mẫu để làm khuôn,rồi nấu đồng nóng chảy rót vào khuôn.Sản phẩm đúc khi nguội phải tiến hành công đoạn sửa nguội đánh bóng hoàn thiện.

1;Tạo mẫu:

_ Nghệ nhân tạo mẫu có tay nghề cao giàu kinh nghiệm có con mặt thẩm mỹ khiếu hội họa thường thì là kinh nghiệm gia truyền.Không phải ai muốn tạo vật mẫu là được,vật mẫu phải đạt được yếu tố mỹ thuật,kỹ thuật và ý đồ của người muốn đúc cái gì.Vật mẫu được sem như một tác phẩm hoàn chỉnh chi khi vật mẫu chuẩn thì sản phẩm khi được đúc từ đồng mới chuẩn được.

Thường vật mẫu sử dụng trong đúc đồng là sáp,nến hoặc vật liệu dễ nóng chảy khác,trước hết phải làm cốt mẫu,sau đó người thợ đúc đồng dùng sáp ong hay nến đắp nên cốt ấy.Cốt có thể bằng đất hoặc thạch cao.Kích cỡ vật cần đúc và mẫu sáp giống hệt nhau từng chi tiết nhỏ nhất.

Để đúc tượng,đúc chuông,lư hương thường tạo mẫu bằng sáp đắp trên cốt như thế.

Làm khuôn.

Khuôn có vị trí quan trọng quyết định nên sự thành công trong đúc đồng.Làm khuôn là công việc khó và phức tạp,thợ làm khuôn đúc phải có tay nghề cao điêu luyện trong nghề có khiếu mỹ thuật cẩn thận tỳ mỉ mới làm được khuôn đúc.Những khuôn đúc tượng lớn,chuông t6o nhất thiết phải là những người thợ cả nghệ nhân lâu năm mới làm được vì quá phức tạp.

Về chất liệu;Khuôn đúc đồng thủ công truyền thống có hai loại bằng đá và bằng đất.Khuôn đá có từ thời văn hóa Đồng đậu đến đông sơn cách nay khoảng 3000-4000 năm.Kết quả khảo cổ khẳng định người việt tiền đông sơn đã dùng đá xanh làm khuôn đúc đồng thau.Một số mẫu khuôn đã được tìm thấy ở trung tâm đồ đồng thời dựng nước.Loại khuôn đá thậm chí mấy trục năm gần đây vẫn được người thợ dùng đúc đồng.

Khuôn đất:xuất hiện rất sớm chậm nhất là vào thời văn hóa đông sơn.điều này chi được các nhà khảo cổ đoán vì những dấu vết bám trên vật dụng thời ấy ,khuôn đất không bảo quản được lâu.Khuôn đất được dùng phổ biến hơn trong quá trình lịch sử đúc đồng mấy nghìn năm của nước ta đến tận ngày nay những làng nghề đúc đồng truyền thống vẫn dùng tận ngày nay.

Khuôn cũng có hai loại khuôn liền ( khuôn một) hay khuôn mang cá (khuôn được ghép từ nhiều mảnh lại).

Khuôn liền:để đúc một lần đúc song phá khuôn để lấy vật phẩm khi đúc song,khuôn này chỉ đúc đơn chiếc rất thích hợp với việc đúc tượng,chuông lớn,đỉnh lớn nhiều chi tiết tỉ mỉ phức tạp.

Nguyên liệu để làm khuôn chủ yếu là đất sét trếu và than chấu,bột sạn đất chịu lửa và giấy gió.Than chấu lấy bột,đất phôi khô đập nhỏ mịn giấy ngâm nước thúc mịn lấy độ dẻo ngày nay bông thay thế giấy gió.Các nguyên liệu trên trộn theo qui định nhào thật kĩ tạo thành hợp chất rất dẻo.Nhưng khuôn trong và khuôn ngoài khác nhau về thành phần hợp chất,Khuôn trong ( thao ) chủ yếu đất trấu sống khuôn ngoài (bìa) chủ yếu bằng đất giấy sống.Cònchét nên bề mặt ngoài là hợp chất đất mịn,than chấu và giấy gió tạo đọ mịn cho sản phẩm.

Qúa trình làm khuôn cần chú ý những điểm sau,làm khuôn trong (cốt)nước,khuôn khô mới cán sáp và đắp mẫu.Trên mặt vật mẫu đã hoàn chỉnh ta tiến hành đắp tạo khuôn ngoài sao cho vật mẫu không bị biến dạng tỳ vết dù là nhỏ nhất khi đúc mói chuẩn sản phẩm được.

Các chi tiết của sản phẩm đúc như quai chuông,qui đỉnh,vú chuông,hình khắc nổi đều được làm bằng sáp vì những chỗ này là đặc. Những chi tiết rời từng bộ phận được làm riêng khi chuẩn bị đúc thì khép vào khuôn chính để có khuôn đúc đồng hoàn chỉnh.

Khuôn đúc được tính toán rết chính sác nhằm đạt hiệu quả về tính kĩ thuật mỹ thuật cao nhất đối với từng sản phẩm đúc đồng thủ công.Để đúc những nhạc khí như chuông,trống đồng thì người thợ đúc đồng phải căn những chỗ dày mỏng hợp lý chẳng hạn như chuông đồng tại sai có núm,có những đường gân sung quang đó là lý do người nghệ nhân phối như vậy đề cho ra tiếng chuông hay.Ngoài ra cũng có những bí quyết riêng của từng nghệ nhân đúc đồng.Đối với khuôn liền là khuôn cố định không tháo ra được.Vì thế mẫu vật nhất thiết phải tạo bằng sáp nến trên cốt.Toàn bộ khuôn đã khô người thợ nung khuôn,khuôn liền khi đúc vật phẩm song thì phải đập bỏ mới lấy được ra ngoài.

tạo mẫu tượng